استاد سید مرندی دکترای تاریخ میگوید : خلیل خان گلین قیه ای (هرزنی)  یکی از مبارزان آزادیخواه مرند که خودجوش مبارزه کرد ودرگمنامی ازدنیا رفت ودر کتابی از او نامی ونشانی باقی نماند، (فقط کسروی در تاریخ آذربایجان دریکی دومورد ازاونام برده است) خلیل خان گلین قیه ای ویا هرزنی ازیاران ستارخان است. خلیل خان در روستای گلین قیه زندگی می کرد. زمانی که کشور ایران و بخصوص آذربایجان درزیر سم ستوران قشون روس بود وآنها به کوچکترین بهانه ای وارد خاک ایران می شدند وکاری هم ازدست دولتمردان وابسته ونالایق قاجاری برنمی آمد، خلیل خان بطور خودجوش، با یک تفنگ شکاری کهنه، در روستائی دورافتاده، کمرهمت بربسته وبرای مبارزه باقشون متجاوز سربه کوه وصحرا می گذارد.

تلاش دوساله نوه خلیل خان گلین قیه ای برای شناساندن یکی از مبارزان دوران مشروطه و تقارن آن با دوران شهادت سردارملی بزرگ مرد مشروطه خواه ایران  ما را بر آن داشت تا به همراه جناب آقای امیری راد بخشدار مرکزی ، دکتر سید مرندی مورخ ، پژو هشگر و نویسنده کتاب تاریخ مرند . خلیل رحمانی گلین قیه نوه خلیل خان به روستای گلین قیه از توابع بخش مرکزی مرند سفری داشته باشیم .

خلیل رحمانی میگوید : نباید تاریخ و هویت ما به این راحتی به دست فراموشی سپرده شود . خلیل خان نه از این منظر که پدر بزرگ من بود بلکه  به عنوان یکی از مبارزان دوران مشروطیت باید  شناسانده شود .

بخشدار مرکزی مرند نیز میگوید در تاریخ معاصر ایران وقایع و رخداد های بسیاری به وقوع پیوسته است اما بی تردید دو انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی مهمترین وقایع تاریخ معاصر به شمار می روند. وباید در انتقال اهداف افراد شاخص مبارز در جریان مشروطیت به نسلهای آینده کوشید .

امیری راد اظهار امیدواری کرد بتوان با همکاری دستگاههای ذیربط اقداماتی شایسته در خور شان این مبارز دروان مشروطیت انجام داد.

استاد سید مرندی دکترای تاریخ میگوید : خلیل خان گلین قیه ای (هرزنی)  یکی از مبارزان آزادیخواه مرند که خودجوش مبارزه کرد ودرگمنامی ازدنیا رفت ودر کتابی از او نامی ونشانی باقی نماند، (فقط کسروی در تاریخ آذربایجان دریکی دومورد ازاونام برده است) خلیل خان گلین قیه ای ویا هرزنی ازیاران ستارخان است. خلیل خان در روستای گلین قیه زندگی می کرد. زمانی که کشور ایران و بخصوص آذربایجان درزیر سم ستوران قشون روس بود وآنها به کوچکترین بهانه ای وارد خاک ایران می شدند وکاری هم ازدست دولتمردان وابسته ونالایق قاجاری برنمی آمد، خلیل خان بطور خودجوش، با یک تفنگ شکاری کهنه، در روستائی دورافتاده، کمرهمت بربسته وبرای مبارزه باقشون متجاوز سربه کوه وصحرا می گذارد.

دکتر سید مرندی میگوید همچنانکه در کتاب تاریخ مرند نیز آورده است :   روستای گلین قیه درنزدیکی جاده‌ی نظامی جلفا به مرند قراردارد. نظامیان روس جهت رسیدن به تبریز برای دفع مشروطه خواه ها مجبور به گذر از این جاده واز نزدیکی روستای گلین قیه بودند. هرکدام از روس های تک رو که درتیررس تفنگ خلیل خان قرار می گرفت کشته ویا مجروح می شد. خلیل خان پس از درگیری،  بعلت آشنائی با کوه ها براحتی می توانست خودرا برهاند.

وی با اشاره به اینکه آوازه‌ی خلیل خان دراطراف واکناف پیچیده بود. روس ها هرچه می­کردند نمی­توانستند براو دست یابند. برای سراو جایزه تعیین کردند وبرای پیداکردن ردپائی از او، جاسوس های ایرانی خودرا به تکاپو واداشتندتا او وکسانی را که به او تسلیحات وغذا می رسانیدند شناسائی ودستگیربکنند.میگوید :  یکی از جاسوس های معتمد روس حاجی حسین اهل روستای شجاع بود. روس ها باراهنمائی اویک گلین قیه­ای به نام محمدعلی وکیل را دستگیر و شکنجه می­دهند تا جای خلیل خان را نشان دهد ولی چون موفق به کشیدن سخنی از وی   نمی­شوند خانه‌ی خلیل خان را به آتش کین سپرده وخانه‌ی اورا به تلی از خاکستر تبدیل می­کنند. خلیل خان حدود سه سال در کوه ها ی اطراف، در غارها وزیر سنگ ها می خوابد. غذا وتسلیحات خودرا توسط یک دوست کرّابی بنام(محمدعلی کرابی) ودرشرق دره دیز درروستای قره گؤز ازفردی بنام(حاجی رضا) دریافت می کند. بیشتر محل اسکان او کوههای دوُوَن کراب وکله زور بود.

این استاد تاریخ میگوید :  گلین قیه ای ها می‌گفتند، وقتی خلیل خان دریکی از شبهای سرد زمستان به غاری پناه می برده با دسته ای از اجنه روبرو می شودوشش ماه با آنها زندگی می کند!(اما آقای  کریم رحمانی نوه‌ی پسری خلیل خان می گوید شبی پدربزرگم به غاری پناه می برد اما با انعکاس وپژواک قدم هایش درسکوت غار، دچاررعب وهراس شده وپا بفرار می گذارد)

خلیل خان درمجموع 9 نفر از سالداتهای روس را کشته بود. بخصوص می گویند روزی سه سالدات روس  درکوه ها دنبال او می گشتند. در بالای گذرگاهی باو می رسند اورانشناخته و از اوسراغ خلیل خان را می گیرند. او بادادن نشانی اشتباه ، آنها را به بن بستی کشانیده وهرسه را می کشد.

بعدها محمد علی وکیل چون شناخته شده بود زیر فشارروس ها وبه طمع جایزه آنها، حاضر به همکاری می شود. ولی پس از رفتن روس ها وبعلت طرد روستائیان ، وضعیت اقتصادی اش خراب شده ومجبور به رفتن به در خلیل خان ودرخواست کمک می شود. حاجی حسین شجاعی جاسوس روس هاهم پس ازرفتن روس ها دچار آتش خشم روستائیان شده وازبین می رود.

خلیل خان باسردارماکو دوست بوده وبه خان? هم رفت وآمدداشتند. وی طبع شعرهم داشت وصدها بیت ازاشعارترکی وفارسی او درسینه وزبان های روستائیان می گردد. خلیل خان در1225 بدنیا آمده وپس از102 سال عمر در 1327 وفات یافته ودرقبرستان بالائی گلین قیه بطرف کراب مدفون است. خانواده‌ی خلیل خان، نام خانوادگی رحمانی را برگزیده اند.

Likes(0)