سهندیه (به فارسی: منصوب به سهند) نام منظومه‌ای است به ترکی آذربایجانی از محمدحسین شهریار.

 

شهریار این منظومه را به خاطر ارادتی که به بولوت قاراچورلو شاعر اهل مراغه پیدا کرده بود و با الهام از کتاب سازیمین سؤزو او سرود و به افتخارش آنرا سهندیه نامید.

 

متن شعر سهندیه به ترکی آذربایجانی

 

سهندیه شهریار

 

شاه داغیم، چال پاپاغیم، ائل دایاغیم، شانلی سهند´یم

 

باشی توفانلی سهند´یم

 

باشدا حئیدر بابا تک قارلا، قیروولا قاریشیبسان

 

سون ایپک تئللی بولودلارلا اوفوقده ساریشیبسان

 

ساواشارکن باریشیبسان

 

گؤیدن ایلهام آلالی سیرری سماواتا دییه رسه ن

 

هله آغ کورکو بورون، یازدا یاشیل دون دا گییه رسه ن

 

قورادان حالوا یییه رسه ن

 

دؤشلرینده سونالار سینه سی تک شوخ ممه لرده

 

نه سرین چئشمه لرین وار

 

او یاشیل تئللری، یئل هؤرمه ده آینالی سحه رده

 

عیشوه لی ائشمه لرین وار

 

قوی یاغیش یاغسا دا یاغسین

 

سئل اولوب آخسا دا آخسین

 

یانلاریندا دره لر وار

 

قوی قلم قاشلارین اوچسون فره لرله، هامی باخسین

 

باشلاریندا هئره لر وار

 

سیلدیریملار، سره لر وار

 

او اتکلرده نه قیزلار یاناغی لاله لرین وار

 

قوزولار اوتلایاراق نئیده نه خوش ناله لرین وار

 

آی کیمی هاله لرین وار

 

گول- چیچکدن بزه نه نده، نه گلینلر کیمی نازین

 

یئل اسه نده او سولاردا نه درین راز-و نیازین

 

اوینایار گوللو قوتازین

 

تیتره ییر ساز تئلی تک شاخه لرین چایدا چمنده

 

یئل او تئللرده گزه نده، نه کوراوغلو چالی سازین اؤرده یین خلوت ائدیب گؤلده پریلرله چیمه نده

 

قول-قاناددان اونا آغ هووله آچار غمزه لی قازین

 

قیش گئده ر، قوی گله یازین

 

هله نووروز گولو وار، قار چیچه یین وار، گله جکلر

 

اوزلرین تئز سیله جکلر

 

قیشدا کهلیک هوسیله، چؤله قاچدیقدا جاوانلار

 

قاردا قاققیلدایاراق نازلی قلمقاشلارین اولسون

 

یاز، او دؤشلرده ناهار منده سین آچدیقدا چوبانلار

 

بوللو سودلو سورولر، دادلی قاووتماشلارین اولسون

 

آد آلیر سندن او شاعیر کی سن اوندان آد آلارسان

 

اونا هر داد وئره سه ن، یوز او موقابیل داد آلارسان

 

تاریدان هر زاد آلارسان

 

آداق اولدوقدا، سن اونلا داها آرتیق اوجالارسان

 

باش اوجالدیقدا دماوند داغیندان باج آلارسان

 

شئر الیندن تاج آلارسان

 

او دا شئعرین، ادبین شاه داغیدیر، شانلی سهند´یم

 

او دا سن تک آتار اولدوزلارا شئعریله کمندی

 

او دا سیمورغدان آلماقدادی فندی

 

شئعر یازاندا قلمیندن باخاسان دورر سپه له ندی

 

سانکی اولدوزلار اله ندی

 

سؤز دییه نده گؤره سه ن قاتدی گولو، پوسته نی، قندی

 

یاشاسین شاعیر افندی

 

او نه شاعیر، کی داغین وصفینه میصداق اونو گؤردوم

 

من سنین تک اوجالیق مشقینه مششاق اونو گؤردوم

 

عئشقه، عئشق اهلینه موشتاق اونو گؤردوم

 

او نه شاعیر، کی خیال مرکبینه شووشیغایاندا

 

او نهنگ آت، آیاغین توزلو بولودلاردا قویاندا

 

لوله له نمکده دی یئر-گؤی، نئجه تومار سارییاندا

 

گؤره جکسه ن او زاماندا

 

نه زامان وارسا، مکان وارسا کسیب بیچدی بیر آندا

 

گئچه جکلر، گله جکلر نه بویاندا، نه او یاندا

 

نه بلیلم قالدی هایاندا؟

 

باخ نه ح?رمت وار اونون اؤز دئمیشی توک پاپاغیندا

 

شهرییار´ین تاجی اه ییلمیش باشی دورموش قاباغیندا

 

باشینا ساوریلان اینجی، چاریق اولموش آیاغیندا

 

وحیدیر شئعری، ملکلردی پیچیلدار قولاغیندا

 

آیه لردیر دوداغیندا

 

شهدی وار بال دوداغیندا

 

او دا داغلار کیمی شانینده نه یازسام یاراشاندیر

 

او دا ظالیم قوپاران قارلا، کولکله دوروشاندیر

 

قودوزا، ظالیمه قارشی سینه گرمیش، ووروشاندیر

 

قودوزون کورکونه، ظالیم بیره لر تک داراشاندیر

 

آمما واختیندا فقیر خالقی اه ییلمیش سوروشاندیر

 

قارا میللتده هونر بولسا، هونرله آراشاندیر

 

قارالارلا قاریشاندیر

 

ساریشاندیر

 

گئجه حاققین گؤزودور، طور تؤره تمیش اوجاغیندا

 

اریییب باغ تک اوره کلردی یانارلار چیراغیندا

 

مئی، محببتدن ایچیب لاله بیتیبدیر یاناغیندا

 

او بیر اوغلان کی، پریلر سو ایچه رلر چاناغیندا

 

اینجی قاینار بولاغیندا

 

طبعی بیر سئوگیلی بولبول کی، اوخور گول بوداغیندا

 

ساری سونبول قوجاغیندا

 

سولار افسانه دی سؤیله ر اونون افسونلو باغیندا

 

سحه رین چنلی چاغیندا

 

شاعیرین ذ?وقو، نه افسونلو، نه افسانه لی باغلار

 

آی نه باغلار کی “الیف لئیلی” ده افسانه ده باغلار

 

اود یاخیب، داغلاری داغلار

 

گول گوله رسه بولاق آغلار

 

شاعیرین عالمی اؤلمه ز، اونا عالمده زاوال یوخ

 

آرزولار اوردا نه، نه خاطیرله یه ایمکاندی، ماحال یوخ

 

باغ-ی جننت کیمی اوردا “او حارامدیر، بو حالال” یوخ

 

او محببتده ملال یوخ

 

اوردا حالدیر، داها قال یوخ

 

گئجه لر اوردا گوموشدندی، قیزیلدان نه گونوزلر

 

نه زوموررود کیمی داغلاردی، نه مرمر کیمی دوزلر

 

نه ساری تئللی اینه کلر، نه آلا گؤزلو اؤکوزلر

 

آی نئجه آی کیمی اوزلر

 

گول آغاجلاری نه طاووس کیمی چترین آچیب الوان

 

حولله کروانیدی، چؤللر، بزه نه ر سورسه بو کروان

 

دوه کروانی دا داغلار، یوکو اطلسدی بو حئیوان

 

صابیر´ین شهرینه دوغرو، قاتاری چکمه ده سروان

 

او خیالیمداکی شیروان

 

اوردا قار دا یاغار، آمما داها گوللر سولابیلمه ز

 

بو طبیعت، او طراوتده ماحالدیر، اولابیلمه ز

 

عؤمر پئیمانه سی اوردا دولابیلمه ز

 

او اوفوقلرده باخارسان نه دنیزلر، نه بوغازلار

 

نه پری لر کیمی قولار، قونوب-اوچماقدا نه قازلار

 

گؤلده چیممه کده نه قیزلار

 

بالیق اولدوز کیمی گؤللرده، دنیزلرده پاریلدار

 

آبشار مورواریسین سئل کیمی تؤکدوکده خاریلدار

 

یئل کوشولدار، سو شاریلدار

 

قصریلر واردی قیزیلدان، قالالار واردی عقیقدن

 

رافائل تابلوسو تک، صحنه لری عهد-ی عتیقدن

 

دویماسان کؤهنه رفیقدن

 

جننتین باغلاری تک باغلارینین حورو قوصورو

 

الده حوریلرینین جام-ی بولورو

 

تونگونون گول کیمی صهبا-یی طهورو

 

نه ماراقلار کی، آییق گؤزلره رؤیادی دئییرسه ن

 

نه شافاقلار کی، دیرن باخمادا دریادی دئییرسه ن

 

اویدوران جننت-ی مأوادی دئییرسه ن

 

ز?هره نین قصری بیریلیان، حیصار نرده سی یاقوت

 

قصر-ی جادودو، موهندیسلری هاروت ایله ماروت

 

اوردا مانی دایانیب قالمیش او صورتلره مبهوت

 

قاپی قوللوقچوسو هاروت

 

اوردا شئعرین، موزیکین منبعی سرچئشمه دی قاینار

 

نه پریلر کیمی فه وواره دن افشان اولوب اوینار

 

شاعیر آنجاق اونو آنلار

 

دولو مهتاب کیمی ایستخریدی فه وواره لر ایله

 

ملکه اوردا چیمیر، آی کیمی مهپاره لر ایله

 

گوللو گوشواره لر ایله

 

شئعر-و موسیقی شاباش اولمادا، افشاندی پریشان

 

سانکی آغ شاهیدیر اولماقدا گلین باشینا افشان

 

نه گلینلر کی، نه انلیک اوزه سورته رلر، نه کیرشان

 

یاخا نه تولکو نه دووشان

 

آغ پریلر، ساری کؤینه کلی بولودلاردان ائنیرلر

 

سود گؤلونده ملکه ایله چیمه رکن سئوینیرلر

 

سئوینیرلر، اؤیونورلر

 

قووزاناندا هله الده دولو بیر جام آپاریرلار

 

سانکی چنگیلره، شاعیرلره ایلهام آپاریرلار

 

دریا قیزلارینا پئیغام آپاریرلار

 

دنیزین اؤرتویو ماوی، اوفوقون سقفی سماوی

 

آینادیر هر نه باخیرسان: یئر اولوب گؤیله موساوی

 

غرق اونون شئعرینه راوی

 

غورفه لر، آی، بولود آلتیندا اولار تک گؤرونورلر

 

گؤز آچیب-یومما، چیراقلار کیمی یاندیقدا سؤنورلر

 

صحنه لر چرخ-ی فلک تک بورونوب، گاه دا چؤنورلر

 

کؤلگه لیکلر سورونورلر

 

زوهره ائیواندا ایلاهه شینئلینده گؤرونه رکن

 

باخسان حافیظ´ی ده اوردا صلابتله گؤره رسه ن

 

نه سئوه رسه ن

 

گاه گؤره ن حافظ-ی شیراز ایله بالکاندا دوروبلار

 

گاه گؤره ن اورتادا شطرنج قورارکن اوتوروبلار

 

گاه گؤره ن سازیله، آوازیله ائیله نجه قوروبلار

 

سانکی ساغر ده ووروبلار

 

خاجه الحان اوخویاندا، هامی ایشدن دایانیرلار

 

او نوالرله پریلر گاه اویوب گاه اویانیرلار

 

لاله لر ش?عله سی، الوان شیشه رنگی بویانیرلار

 

نه خومار گؤزلو یانیرلار

 

قاناد ایسته ر بو اوفوق، قوی قالا ترلانلی سهند´یم

 

ائشیت اؤز قیصصه می، دستانیمی، دستانلی سهند´یم

 

سنی حئیدر بابا او نعره لر ایله چاغیراندا

 

او سفیل داردا قالان تولکو قووان شئر باغیراندا

 

شئیطانین شیللاغا قالخان قاتیری نوخدا قیراندا

 

بابا قورقور (؟) سسین آلدیم، دئدیم آرخامدی، ایناندیم

 

آرخا دوردوقدا سهند´یم ساوالان تک هاوالاندیم

 

سئله قارشی قووالاندیم

 

جوشقون´ون دا قانی داشدی، منه بیر هایلی سس اولدو

 

هر سسیز بیر نفس اولدو

 

باکی داغلاری دا، های وئردی سسه، قیها اوجالدی

 

او تایین نعره سی سانکی بو تایدان دا باج آلدی

 

قورد آجالدیقدا قوجالدی

 

راحیم´ین نعره سی قووزاندی، دییه ن توپلار آتیلدی

 

سئل گلیب نهره قاتیلدی

 

روستم´ین توپلاری سسله ندی، دییه ن بوملار آچیلدی

 

بیزه گول-غونچا ساچیلدی

 

قورخما گلدیم دییه، سسلرده منه جان دئدی قارداش

 

منه جان-جان دییه ره ک، دوشمنه قان-قان دئدی قارداش

 

شهرییار سؤیله مه دن گاه منه سولطان دئدی قارداش

 

من ده جانیم چیغیریب: جان سنه قوربان دئدی قارداش

 

یاشا اوغلان سیزه داغ-داش دلی جئیران دئدی قارداش

 

ائل، سیزه قافلان دئدی قارداش

 

داغ، سیزه آسلان دئدی قارداش

 

داغلی حئیدربابا´نین آرخاسی هر یئرده داغ اولدو

 

داغا داغلار دایاق اولدو

 

آراز´یم آینا-چیراق قویمادا،آیدین شافاق اولدو

 

او تایین نغمه سی قووزاندی، اوره کلر قولاق اولدو

 

یئنه قارداش دییه ره ک قاچمادا باشلار آیاق اولدو

 

قاچدیق، اوزله شدیک آرازدا، یئنه گؤزلر بولاق اولدو

 

یئنه غملر قالاق اولدو

 

یئنه قارداش سایاغی سؤزلریمیز بیر سایاق اولدو

 

وصل اییین آلمادا، ال چاتمادی عئشقیم داماق اولدو

 

هله لیک غم سارالارکن قارالار دؤندو آغ اولدو

 

آراز´ین سو گؤلو داشدی، قایالیقلار دا باغ اولدو

 

ساری سونبوللره زولف ایچره اوراقلار داراق اولدو

 

یونجالیقلار یئنه بیلدیرچینه یای-یاز یاتاق اولدو

 

گؤزده یاشلار چیراق اولدو

 

لاله بیتدی یاناق اولدو

 

غونچا گولدو، دوداق اولدو

 

نه سول اولدو، نه ساغ اولدو

 

ائلیمی آرخامی گؤردوکده ظالیم اووچو قیسیلدی

 

سئل کیمی ظولمو باسیلدی، زینه آرخ اولدو، کسیلدی

 

گول گؤزوندن یاشی سیلدی

 

تور قوران اووچو آتین قوومادا سیندی، گئری قالدی

 

اؤزو گئتدی، تورو قالدی

 

آمما حئیدربابا دا بیلدی کی، بیز تک هامی داغلار

 

باغلانیب قول-قولا زنجیرده، بولودلار اودور آغلار

 

نه بیلیم بلکه طبیعت اؤزو نامرده گون آغلار

 

ایری یوللاری آچارکن، دوز اولان قوللاری باغلار

 

صاف اولان سینه نی داغلار

 

داغلارین هر نه قوچو، ترلانی، جئیرانی، مارالی

 

هامی دوشگون، هامی پوزغون، سینه لر داغلی، یارالی

 

گول آچان یئرده سارالی

 

آمما ظن ائتمه کی، داغلار یئنه قالخان اولاجاقدیر محشر اولماقدادی بونلار داها وولقان اولاجاقدیر

 

ظولم دونیاسی یانارکن ده تیلیت قان اولاجاقدیر

 

وای …! نه توفان اولاجاقدیر

 

دردیمیز سانما کی، بیر تبریز-و تئهران´دیر عزیزیم

 

یا کی، بیز تورک´ه جهننم اولان ایران´دیر عزیزیم

 

یوخ بو دین داعواسیدیر، دونیا تیلیت قاندیر عزیزیم

 

تورک اولا، فارس اولا دوزلوک داها تالاندیر عزیزیم

 

بیز آتان دیندیر، آتان دا بیزی ایماندیر عزیزیم

 

سامیری مروتد ائدیب هه نه (؟) موسلماندیر عزیزیم

 

اوممه تین هارون´و من تک، له له گیریاندی عزیزم

 

هر طرفدن قیلیج ائندیرسه لر (؟) قالخاندیر عزیزیم

 

بیر بیزیم درمانیمیز موسی-یی عیمران´دیر عزیزیم

 

گله جک شوبهه سی یوخ، آیه-یی قورآندیر عزیزیم

 

او هامی دردلره درماندیر عزیزیم

 

دوقتور اولدوقدا بشر بو یارانی ساغلاماق اولماز

 

اولماسا آللاه الی دین مرضین چاغلاماق اولماز

 

داغلاماق دا علاج اولسا بیر ائلی داغلاماق اولماز

 

دینی آتمیش ائله یاوروم داها بئل باغلاماق اولماز

 

او گولوب آغلایا دا، اونلا گولوب آغلاماق اولماز

 

شئیطانی یاغلاماق اولماز

 

دئدین: آذر ائلینین بیر یارالی نیسگیلییه م من

 

نیسگیل اولسام دا گولوم بیر ابدی سئوگیلییه م من

 

ائل منی آتسا دا اؤز گوللریمین بولبولویه م من

 

ائلیمین فارسیجا دا دردینی سؤیله ر دیلییه م من

 

دینه دوغرو نه قارانلیق ایسه ائل مشعلییه م من

 

ادبییات گولویه م من

 

نیسگیل اول چرچییه قالسین کی جواهیر نه دی قانمیر

 

مدنییت دبین ائیلیر بدوییت، بیر اوتانمیر

 

گون گئدیر آز قالا باتسین گئجه سیندن بیر اویانمیر

 

بیر اؤز احوالینا یانمیر

 

آتار اینسانلیغی آمما یالان انسابی آتانماز

 

فیتنه قووزانماسا بیر گون گئجه آسوده یاتانماز

 

باشی باشلارا قاتانماز

 

آمما مندن ساری، سن آرخایین اول شانلی سهند´یم

 

دلی جئیرانلی سهند´یم

 

من داها عرش-ی اعلا کؤلگه سی تک باشدا تاجیم وار

 

الده فیرعون´ا قنیم بیر آغاجیم وار

 

حرجیم یوخ، فرجیم وار

 

من علی اوغلویام، آزاده لرین مرد-و مورادی

 

او قارانلیقلارا مشعل

 

او ایشیقلیقلارا هادی

 

حاققا، ایمانا مونادی

 

باشدا سینماز سیپریم، الده کوته لمه ز قیلیجیم وار

........................................................................................................................................................................

با تشکر صمیمانه از استاد نعمت اله جعفری مدیر محترم سایت یئکن اولکه سی

بار الاها سن بیزه وئر بو شیاطین دن نجات