ساختمان شهرداری تبریز یکی از زیبا ترین ساختمان های باستانی است که برج بالای آن و ساختمان های کناریش شکل یک عقاب را تشکیل می دهد که نمایانگر معماری آلمانی ها است به چند تصویر زیبا از این ساختمان توجه فرمایید تا توضیحات کامل را تقدیمتان کنم :

          عمارت شهرداری تبریز در سال 1314 شمسی در محل گورستان متروک و مخروبه کوی نوبر با نظارت مهندسان آلمانی در زمان ریاست شهرداری حاج ارفع الملک جلیلی   بنا گردید. این ساختمان دارای یک برج ساعت چهار صفحه ای است که با طنین موزون  زنگ هایش هر 15 دقیقه یک بار، گذشت زمان را به گوش مردم تبریز می رساند . نمای خارجی تالار شهرداری تبریز از سنگ تراشیده بوده ونقشه ساختمان آن با نمونه ساختمان های کشور آلمان قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد.

          زیربنای این ساختمان معظم 6500 متر مربع و مساحت آن 9600 متر مربع است و برج ساعت آن، که به «بیگ بن لندن» شباهت زیادی دارد، دارای سی متر و چهل سانتیمتر ارتفاع بوده و طرح بنا، عقابی در حال پرواز است.

(بقیـــه در ادامه مطلب )

کاخ شهرداری تبریز در مرکزی‌ترین نقطه? شهر تبریز و در میدان شهرداری (ساعت) این شهر واقع شده‌است.

          نگاهی اجمالی بر تاریخ اولین شهرداری یا بلدیه ایران ( مراجعه به نوشتار های قدیمی ):

          دایر شدن بلدیه در تبریز در صدر مشروطیت یک رخداد عادی و معمولی نبود. بلدیه در تبریز در راستای مشارکت مردم در سرنوشت خود پا گرفت. اعضای انجمن ایالتی آذربایحان برای نهادینه کردن حاکمیت قانون و سپردن امور مردم به خود آنها تشکیل انجمنهای شهر و بلدیه را تصویب کرده و به مورد اجرا گذاشتند. از نظر نمایندگان این انجمن ، تشکیل بلدیه از تشکیل عدلیه ضروری‌تر بوده است همچنانکه خوانندگان روزنامه انجمن ( که از روزنامه های آن زمان بود ) نیز در نامه ای به این روزنامه پس از انتقاد از وضع پیشین خواست های مردم را این‌چنین می‌شمردند :

          " حال اگر بخواهیم که امورات مملکت ما منظم شود، اول کاری که لازم است تشکیل اداره بلدیه است در تمام آبادی جزواً و کلاً و تعیین استخدام پلیس ، تعیین تعداد نفوس، اصلاح عدلیه، اصلاح امور مالیه، اصلاح ذخیره و غیره این ادارات، هریک تشکیل هیئت علیحده لازم دارد. ترتیب و تشکیل این هیئت و کمسیون تکلیف حکومت جلیله مشروطه است، تکلیف امنای انجمن مبارک است که تشکیل این هیئت و ادارات را جداً از حکومت که موافقت تامّه با مشروطه داشته باشد بخواهند . .

          پس از صدور فرمان مشروطیت که انجمن ایالتی آذربایجان در تبریز تشکیل شد، از جمله اقدامات بس مترقی و مهمش، تاسیس ادارات جدید و موسسات نوین بود که بلدیه تبریز از جمله آن نهادهاست که طبق قانون تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی پا گرفت و همزمان با تاسیس بلدیه، انجمنهای بلدی نیز جهت اداره شهر و انتخاب شهردار در اغلب شهرهای آذربایجان تشکیل شد. آیین نامه تشکیل این نوع انجمها در شماره های مختلف روزنامه انجمن ارگان انجمن ایالتی آذربایجان درج شده که مواد آن جت اداره یک شهر، بس مترقی و ارزشمند بوده است .

          بخشی از قوانین مربوط به تشکیل بلدیه که در شماره های مختلف روزنامه انجمن درج گردیده بدین شرح است :

          مقصود اصلی از تاسیس بلدیه حفظ منافع شهرها و ایفای حوایج اهالی شهرنشین است .

          امور راجعه به بلدیه از قرار تفصیل است:

           اولا - اداره کردن اموال منقوله و غیرمنقوله و سرمایه‌هایی که متعلق به شهر است.

          ثانیا - مراقبت در عدم قحطی آذوقه شهر به وسایل ممکنه.

          ثالثا - ساختن و یا نگاهداشتن کوچه‌ها و میدان ها و خیابانها از پیاده رو و کالسکه رو

          هیئت بلدیه مرکب است از انجمن بلدیه و ادارات و شعب و جزو آن

          انجمن بلدیه مرکب است از اعضایی که از محلات شهر به ترتیب ذیل انتخاب می شوند .

          عده اعضای انجمن بلدیه در شهرهای کوچک16، در شهرهای متوسط 20، و در شهرهای بزرگ سی نفر خواهد بود که با رعایت وسعت و جمعیت به محلات شهر تقسیم می شوند.

          وقتی که تصمیم به ساختمان بلدیه گرفته شد در مرکز شهر گورستان نوبر را تخریب و ساختمان بلدیه بذست آلمانی ها در محل آن ساخته شد :

          بر اساس این قانون انجمن شهر در همان سال (1325 هجری قمری) در تبریز تشکیل می شود و از جمله میرزا اسماعیل نوبری، آقا میرکریم بزاز، میرزا علی واعظ ویجویه‌ای و حاج ارفع‌الملک جلیلی در نخستین دوره این انجمن به نمایندگی آن برگزیده می شوند.

          پس از تشکیل انجمن شهر در تبریز، لازم بود که در آن شرایط انقلابی، شخصیتی را برای تصدی بلدیه انتخاب نمایند که به عنوان نخستین شهردار تبریز از هر نظر شایستگی و توانائی مدیریت این سازمان نوپا را داشته باشد. لذا قاسم خان امیرتومان معروف به والی به این سمت برگزیده می‌شود که نظامنامه بلدیه را نیز او نوشته و به تصویب انجمن ایالتی رسانده بود. وی در حالی به این سمت مهم برگزیده می‌شود که چندی قبل به ریاست کل قشون آذربایجان انتخاب شده بود. او که در سال 1254 شمسی در تبریز پا به عرصه وجود گذاشته بود و در مدرسه سن سیر پاریس تحصیلات خود را به پایان رسانده بود برای نخستین بار در تبریز مرکز تلفن تاسیس کرده بود و کارخانه برق احداث نموده بود و اولین کسی بود که قبل از آغاز مشروطه به تبریز چراغ برق آورده و در حوالی مغازه‌های مجیدالملک نصب کرده بود. و این خود در زمانی بود که در استانبول چراغ‌ها را با نفت روشن می کردند !

          قاسم خان والی در راه‌انداختن تراموای تبریز نیز تلاش چشمگیری داشت چنان که دانشمند فقید، حسین کاظم‌زاده ایرانشهر می نویسد :" دیشب حضرت ریاست و کربلای اسماعیل آقا و مشهدی تقی خراسانچی و حضرت مکرم الدوله فرزند بالیاقت حضرت نظام‌العلماء مدظله در منزل قاسم خان امیرتومان که تلفن و چراغ گاز تبریز را موسس است تشریف داشتند در خصوص تنظیف شهر صحبت نموده و قرار گذاشتند که قومپانی(کمپانی) شده و چند عدد تراموای در داخل شهر درست نموده و مردم را از خستگی راههای دور و دراز آسوده سازند و مبلغ 50 هزار تومان مصارف تخمین کرده اند که باید شرکاء بپردازند و این مطلب به نظر مکرم الدوله بد نیامده و تصدیق نموده است و هنوز معلوم نیست که آخر این شرکت و قومپانی به کجا انجامید. بعد تراموای را تعریف می کند که تراموای مرکب است از چند اتاق تخته‌ای که به هم متصلند و هر یکیش را در مخصوص است و برای کشیدن و راه بردین این اتاق ها دو راس اسب لازم است که یک دفعه آنها را به مقصد برسانند و در حین مراجعت باید آن اسب ها را عوض کرد و یک اسب روزی زیاده از یک دفعه نمیتواند به کشیدن این تراموای بسته شود . . .

          در شماره 252 روزنامه شاهین در تاریخ هشتم خرداد 1314 می خوانیم: اداره محترم بلدیه ساعت بسیار بزرگی برای شهر تبریز خریداری و بدین وسیله یکی از مبرم ترین حوائج شهر را رفع نموده. ساعت مزبور از بهترین کارخانه ساعت سازی لندن به قیمت پانصد لیره انگلیس خریداری و دارای پنج زنگ یزرگ و کوچک به وزن تقریبا چهار خروار می باشد که صدای زنگ های مزبور از مسافت پنج کیلومتر به خوبی شنیده می شود. 
بنا به گفته خانم هاله جلیلی نوه حاج ارفع‌الملک جلیلی،  مرحوم جلیلی به علت مواجه شدن دولت با کمبود پول و اعتبار برای ایجاد بناهای محتلف از سرمایه شخصی خودش نیز استفاده می نمود و ساعت بالای برج شهرداری نیز توسط مرحوم جلیلی و با هزینه شخصی ایشان از انگلستان خریداری شده است. 

          در باره ساعت شهردای تبریز نیز باید گفت که این ساعت در زمان تصدی شهرداری ارفع‌الملک و ریاست انجمن آقامیرزا جعفر اصفهانی در تبریز نصب شد. کنسولگری انگلیس در تاریخ 11 فروردین ماه 1315 خطاب به والی آذربایجان در آن زمان نوشته است که جهت خرید و نصب ساعتی که مورد نظر است برای بلدیه تبریز ابتیاع شود آماده راهنمایی و مساعدت است. جلیلی شهردار وقت ذیل این نامه با مداد قرمز نوشته است: به محاسبات مراجعه شود که با مهندسین شهرداری در این خصوص مذاکره و نتیجه اسلاع داده شود نامه جالبی از یک ساعت ساز به نام غلامرضا نیز موجود است که حاضر شده است ساعت شهرداری را با ده تومان تخفیف نصب کند. اتاقکی که ساعت شهرداری در میان دیوارهای آن آرمیده مربع شکل و به ابعاد 5/3 در 5/3 متر است.

          این ساعت در زمان تصدی شهرداری ارفع‌الملک و ریاست انجمن آقامیرزا جعفر اصفهانی در تبریز نصب شد. کنسولگری انگلیس در تاریخ 11 فروردین ماه 1315 خطاب به والی آذربایجان در آن زمان نوشته است که جهت خرید و نصب ساعتی که مورد نظر است برای بلدیه تبریز ابتیاع شود آماده راهنمایی و مساعدت است. جلیلی شهردار وقت ذیل این نامه با مداد قرمز نوشته است: به محاسبات مراجعه شود که با مهندسین شهرداری در این خصوص مذاکره و نتیجه اسلاع داده شود نامه جالبی از یک ساعت ساز به نام غلامرضا نیز موجود است که حاضر شده است ساعت شهرداری را با ده تومان تخفیف نصب کند. اتاقکی که ساعت شهرداری در میان دیوارهای آن آرمیده مربع شکل و به ابعاد 5/3 در 5/3 متر است. دستگاه دورزنی ساعت به اندازه یک موتور برق معمولی است

          چند عکس از خودم :

نورپردازی بسیار زیبای ساختمان شهرداری یکی از کار های مسئولین فعلی شهر ما است که لازم است به همه شان دست مریزاد گفته شود !

اخیرا این ساختمان تخلیه و بخش اداری شهرداری به ساختمان دیگری منتقل شده و این ساخنمان به موزه تبدیل گردیده است . این هم کیک تولد این ساختمان !

شاد باشید