«از درآمد تا فرود» عنوان برنامه‌ای است که به تهیه‌کنندگی حسین صادقی‌میاب و کارگردانی افشار رئوف در قالب 34 قسمت از شبکه مستند پخش و با اقبال بینندگان و همچنین اهالی موسیقی و هنرمندان روبه‌رو شد. مستندی که سعی دارد در زمان کوتاه 30 دقیقه‌ای خود با نقد و کارشناسی مسائل و مشکلات ساختاری موسیقی کشور، از یک سو اهالی هنر و موسیقی را مخاطب قرار دهد و از سوی دیگر با پخش بخش‌ها و موضوعات عمومی‌تر، مخاطب عام و علاقه‌مندان موسیقی را پای گیرنده‌ها بنشاند، اما بی‌شک آنچه از درآمد تا فرود را از دیگر آثار مشابه متمایز می‌سازد، انتخاب سوژه‌های جسورانه، فرم و ساختار متفاوت و ریتم تند اثر، داشتن لحن انتقادی و تخصصی و حضور جمع زیادی از هنرمندان، موسیقیدانان، خوانندگان و نوازندگان مطرح و نام‌آور کشور در آن است. مسائلی که در دیگر آثار تولیدشده در این حوزه کمتر به آن توجه شده و به همین دلیل این برنامه‌ها را به آثاری خشک و خسته‌کننده تبدیل می‌کند. از درآمد تا فرود، در عین حال که واجد نگاه تخصصی و کارشناسانه است، از سرگرم‌کردن مخاطب عام هم غافل نمی‌شود. به این بهانه با حسین صادقی میاب، تهیه‌کننده برنامه از درآمد تا فرود به گفت‌و‌گو نشستیم.

ایده ساخت از درآمد تا فرود از چه زمانی شکل گرفت و چه شد به فکر تولید مستندی در حوزه موسیقی افتادید؟

غیر از برنامه‌سازی در تلویزیون که یکی از فعالیت‌هایم بوده و است، مدیر یک استودیوی موسیقی نیز هستم و حدود 15 سال است در حوزه موسیقی فعالیت دارم و کاملا از مسائل و مشکلات آن آگاهم. به نوعی موسیقی دغدغه همیشگی‌ام بوده و هیچ گاه آن را از خود دور ندیده‌ام. در چند سال اخیر در تعامل و ارتباطی که با اهالی موسیقی داشتم، احساس کردم متاسفانه موسیقی فاقد یک تریبون قدرتمند و رسمی است. پس از آن بود که سال گذشته همراه مجید اخشابی طرحی را برای ساخت یک برنامه موسیقی‌محور به صدا و سیما ارائه کردیم که خوشبختانه با استقبال مسئولان سازمان روبه‌رو و از درآمد تا فرود متولد شد. از آنجا که به دنبال ارائه یک کار با کیفیت بودیم وسواس زیادی در مرحله تولید داشتیم و به همین دلیل حدود ده ماه طول کشید این برنامه آماده شد و به پخش رسید.

هدفتان از ساخت این برنامه چه بود؟

سعی کرده‌ایم با رویکردی انتقادی و تخصصی به بررسی مسائل روز موسیقی ایران پرداخته و به‌صورت جدی این حوزه را به نقد بکشیم. اما یکی دیگر از اصلی‌ترین هدف‌ها و جهتگیری کلی برنامه این بود که به مخاطب بگوییم موسیقی فقط چند دقیقه‌ای که به یک قطعه گوش می‌سپارد، نیست و تلاش بسیاری پشت همین چند دقیقه وجود دارد که نباید به آن بی‌توجه بود.

این برنامه خیلی زود جای خود را میان اهالی موسیقی باز کرد و مردم هم از آن استقبال خوبی کردند. رمز موفقیت این برنامه چیست؟

موفقیت این مجموعه در گرو عوامل متعددی است. از درآمد تا فرود اولین برنامه‌ چالشی تلویزیون است که به صورت جدی و تخصصی حوزه موسیقی را نقد کرده و ریشه مشکلات ساختاری این حوزه را بررسی می‌کند. این بزرگ‌ترین امتیاز و ویژگی این برنامه است. تفاوت این برنامه با آثار مشابه نقد جدی است که دارد و این‌که ناگفته‌ها را می‌گوید. دلیل دیگر موفقیت آن نیز استفاده از نظرات و دیدگاه‌های کارشناسان متبحر موسیقی است. ما طیف وسیعی از هنرمندان این رشته از موسیقی سنتی گرفته تا پاپ و حتی راک را گردهم آوردیم.

این در شرایطی است که بسیاری از پیشکسوتان و نام‌آوران این عرصه برای نخستین بار به یک برنامه تلویزیونی آمده و این موضوع برای مردم جذابیت زیادی داشت. از سوی دیگر نشان دادن ساز در این برنامه، اعتماد بسیاری از اهالی موسیقی را به این برنامه جلب کرد به گونه‌ای که بسیاری از هنرمندان این رشته خواهان حضور در برنامه شدند. یکی از بخش‌هایی هم که با اقبال فراوانی مواجه شد پخش ترانه‌ها و آهنگ‌های جدیدی بود که برای اولین بار از این برنامه پخش می‌شد.

به نظر می‌رسد در انتخاب موضوعات برنامه، همزمان سلیقه مخاطب عام و خاص را در نظر گرفته‌اید؟

یکی از دغدغه‌های اصلی ما‌ از همان ابتدای تولید این مستند، برقراری ارتباط با قشر وسیعی از مخاطبان و مردم بود. نمی‌خواستیم برنامه صرفا برای قشر خاصی از بینندگان یا متخصصان و کارشناسان موسیقی ساخته شود، به همین دلیل در انتخاب موضوعات برنامه دقت زیادی به خرج دادیم. سعی کردیم طیف وسیعی از سوژه‌ها را طرح کنیم به گونه‌ای که هم مخاطب عام که خیلی مسائل فنی و مشکلات اهالی موسیقی برایش جذاب نیست به این برنامه جذب و با این مسائل آشنا شود و هم رضایت مخاطب خاص را به دست آوریم. فکر می‌کنم تا حدود زیادی نیز در این راه موفق عمل کردیم؛ زیرا بازخوردهای خوبی از مخاطبان گرفتیم.

دلیل استفاده نکردن از مجری در این برنامه چه بود؟

احساس کردیم حضور مجری تا حدودی برنامه را خسته‌کننده می‌کند و حوصله تماشاگر را سر می‌برد و از آنجا که نمی‌خواستیم برنامه بوی کهنگی بدهد، اصلا از مجری استفاده نکردیم. گفت‌و‌گوی دوطرفه مجری و مهمان، برنامه را از ریتم می‌انداخت و به همین دلیل در ساختار فعلی بیننده فقط هنرمندان و اهالی موسیقی را می‌بیند که باتوجه به موضوع برنامه، چند جمله یا چند دقیقه حرف زده‌اند و این حرف‌ها در تدوین طوری کنار هم چیده شده‌اند که از نظر مفهومی یا همدیگر را کامل می‌کنند یا به چالش می‌کشند.

فکر می‌کنید این برنامه تا چه اندازه در حوزه موسیقی تاثیرگذار و جریان‌ساز شده است؟

با توجه به این‌که این برنامه نخستین تجربه تخصصی در این حوزه بود، تا پیش از پخش، چندان انتظار و توقع نداشتیم که یک اتفاق عجیب و غریب در این زمینه رخ دهد، اما پیش‌بینی خود ما هم پس از پخش برنامه کاملا به هم ریخت و این مجموعه آنچنان جریان‌ساز و تاثیرگذار شد که به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های شبکه مستند تبدیل شد. تمام اعضا و عوامل تولید این مجموعه تلاش خود را کردند تا کاری متفاوت و جدید ارائه کنند و خوشبختانه این اتفاق هم افتاد. نامه قدردانی و تشکر جمعی از اهالی هنر و موسیقی به مهندس ضرغامی مبنی بر تولید این برنامه نیز نشانه دیگری از جریان‌ساز بودن آن است که خستگی‌مان را کاملا از بین برد.