شهر باستانی مرند به علت قرار گرفتن در سه راه حوادث و هم چنین مرکزبرخورد فرهنگ های مختلف به خصوص در زمان مشروطیت به بعد یکی از اولین شهرهای آذربایجان و ایران بود که تحت تأثیر افکار روشنفکر گرایانه افراد و نشریات دیگر کشورهای همجوار مثل ترکیه و آذربایجان قرار می گرفت .> در آن زمان ها وجود و یا اجرای تئاتر یکی از نشانه های مدنیت شمرده می شد که مرندی ها این نشانه مدنیت را دریافت و در اجرایش کوشیدند و اکنون هم گروه های تئاتری مرند یکی از فعالترین و موفق ترین گروه های استان و کشور به شمار می آیند .
قدیمی ترین نوشته ای که حاکی از اجرای تئاتر در مرند می باشد ، نوشته مرحوم" جبار باغچه بان" است که در خاطراتش از اجرای تئاتر « خِر خِر » در مدرسه احمدیه مرند به سال 1298 شمسی یاد می کند .
در سال های بعد ما از گروه های تئاتر مرند ، نشانه های زیادی می یابیم که با امکانات کم ، نمایش هائی را به روی صحنه آورده اند و با آن امکانات کم مادی ومعنوی ، سعی نموده اند لباس بازیگر ها و صحنه روی سن را با نقاشی های بزرگ مطابق متن نمایشنامه در آورند . کاری که اکنون در صحنه تئاتر هایمان کمتر شاهد آن هستیم . چرا که شاید هنر مندتر شده ایم !
در این میان نویسندگان بزرگی مثل گنجعلی صباحی ( پدر نثر نوین آذربایجان ) و کارگردان بزرگی همانند صمد صباحی برای تئاتر آذربایجان و ایران زحمات زیادی کشیده اند و در حال حاضر نیز نادر برهانی مرندی و گریمور بزرگ که به پدر گریمور ایران معروف است یعنی فرهنگ معیری و جلیل فرجاد وشیرین بینا و...از شهر مرند برخاسته اند .
صمد صباحی یکی از هنرمندان بزرگ ایران است که حق او به خوبی ادا نشده است . او یکی از مؤثرترین کارگردانان تئاتر و سینما و بازیگر نمایش های آذربایجانی و ایران به شمار می رود . صمد صباحی برادر کوچکتر استاد گنجعلی صباحی است که در بهمن 1293 شمسی در شهر مرند ( به قولی در شهر گنجه ) چشم به جهان گشود . خانواده او از روستای میاب مرند بود که پدرش جهت کار در آن سوی ارس ، به شهر گنجه رفت و آمد می کرد . وی در سال 1317 پس از گذراندن تحصیلات تئاتری در ( تکنیکوم تئاتر ) شوروی به ایران برگشته و در شهرهای کوچک ایران همانند مراغه و مرند نمایش هایی اجرا می کند . وی در سال 1320 نمایش اود گلینی ( عروس آتش ) نوشته جعفر جبارلی را در تبریز به اجرا می گذارد .
صباحی در تبریز اکتورال های « حقیقت » ، « ایران » ، و « تبریز » را تشکیل داده و به عنوان کارگردان و سرپرست گروه به فعالیت تئاتری مشغول می شود . بعد چندی ، عمده فعالیت تئاتری خود را در هیات هنرپیشگی انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی ( شعبه تبریز ) و بعدها در گروه تئاتر دولتی آذربایجان متمرکز می کند .
صباحی بین سالهای 1321 تا 1323 نمایشنامه های « آرشین مال آلان » کمدی موزیکال « مشهدی عیباد » « آبی و رابی » کمدی موزیکال « اللی یاشیندا جاوان » « چاقاق کرم » نمایشنامه « 1905 » و... را کارگردانی کرد . پس از انحلال حکومت دموکرات وی حدود سه سال از فعالیت باز ماند . سال 1328 به تهران رفته و در تئاتر پارس به عنوان کارگردان مشغول به کار شد . در این سالهاست که مجبور می شود برادر بزرگ هنرمند و نویسنده خود یعنی گنجعلی صباحی را که تازه از زندان و تبعید رها شده بود ، زیر بال و پر خود بگیرد .
صباحی در تهران به تعلیم بازیگران جوان پرداخت و رفته رفته به سینما هم روی آورد . نخستین فیلم خود را در سال 1332 به نام « مشهدی عباد » را روی پرده برد . متاسفانه صمد صباحی در سوم تیرماه 1357 و زودتر از برادر بزرگتر خود دارفانی را وداع گفت .
فیلمهایی که صمد صباحی کارگردانی کرده است :
مشهدی عباد (1332) ـ گمگشته (1333) ـ چشمه عشاق (1339) چشم عشاق (1339) ـ آرشین مال آلان (1339) ـ سرکش (1343) ـ آلیش ، دختر کولی ( 1343) ـ گنج و رنج (1346) ـ فردای باشکوه (1346) ـ آخرین نبرد (1351).
نویسندگی سناریو : مشهدی عباد ـ چشم عشاق ـ چشمه عشاق ـ آرشین مال آلان ـ سرکش ـ آلیش ، دختر کولی ـ گنج و رنج .
بازیگری در 19 فیلم :
آتش و خاکستر ـ جدال به خاطر عشق ـ سه دزد در شهر ـ آلیش ، دختر کولی ـ سه تا بزن بهادر ـ جلاد ـ دو انسان ـ گنج و رنج ـ دزد سیاهپوش ـ لوطی قرن بیستم ـ گرفتار ـ شب اعدام ـ یک میلیونر و دو مفلس ـ نانجیب ـ خیلی هم ممنون ـ آخرین نبرد ـ علی کنکوری ـ مردی در آتش ـ دلقک .
ابوالفضل روزی طلب اینجانب ابوالفضل روزی طلب در 13شهریور سال 1342 در روستای میاب از توابع شهرستان مرند متولد شده ام. از کودکی عاشق شعر و ادبیات و معارف دینی و قرآنی می باشم، امیدوارم به لطف الهی بتوانم خدمتی هر چند ناقابل به هموطنانم انجام داده باشم.
